In 2002 zond Canvas de baanbrekende serie Blue Planet uit: destijds bestempeld als de ‘definitieve’ reeks over het leven in en om de zee. Maar kijk: vijftien jaar later zijn de oceanen, onze kennis ervan en de filmtechnieken in die mate geëvolueerd dat een nieuwe reeks zich opdrong.
Net als Planet Earth II vorig jaar verlegt Blue Planet II opnieuw de grenzen van de natuurdocumentaire, met ronduit adembenemende beelden van het leven in de zeeën en oceanen, en op de kusten over de hele wereld.
De BBC werkte vier jaar aan de reeks en ondernam daarvoor 125 filmexpedities in 39 landen op alle continenten. Ze brachten meer dan 6000 uur onderwaterbeelden mee waaruit zeven afleveringen van een uur werden gedistilleerd.
Drones en gesofisticeerde sleep-, plak- en ultra-HD-camera’s zorgden voor tal van primeurs en haarscherpe beelden, van bizarre inktvissen en jagende orka’s tot de kleinste en meest kleurrijke vissen en koralen.
Maar Blue Planet II heeft ook oog voor de vervuiling en de bedreigingen van de oceanen, die zo cruciaal zijn voor het ecologisch evenwicht op onze planeet.
De muziek in de reeks is van de hand van Hans Zimmer, bekend van onder meer Gladiator, Pirates of the Caribbean, Madagascar en The Lion King, waarmee hij een Oscar won. Voor de ‘prequel’ maakte hij samen met Radiohead een remake van hun nummer Bloom dat herwerkt werd tot Ocean.
Blue Planet II telt zeven afleveringen. De reeks wordt uitgezonden vanaf dinsdag 2 januari om 21.15 u. op Canvas, Canvas+ (op het kanaal van Ketnet) en vrtnu.be.
15 jaar later
De zeeën beslaan meer dan twee derden van het aardoppervlak en toch weten we meer over de maan dan over de diepten van de oceaan. Daar wou de BBC iets aan doen.
Het begon allemaal zo’n twintig jaar geleden, toen een team van natuurfilmers van de Natural History Unit van de BBC een serie besloot te maken over de oceanen. De omvang en schaal waren nooit eerder gezien. Blue Planet werd uitgezonden in 2001 (op Canvas in 2002) met commentaar van de legendarische Sir David Attenborough. Het was een eclatant succes dat de ongeëvenaarde reputatie van de BBC inzake natuurreeksen bevestigde.
Maar de voorbije 15 jaar jaren is onze kennis van wat zich onder de golven afspeelt, geëvolueerd. Blue Planet II maakt gebruik van doorbraken in maritieme wetenschappen en de meest geavanceerde technologie om nieuwe waterwerelden te ontdekken en de meest recente ontdekkingen in beeld te brengen.
Nieuwe landschappen en dierenprimeurs
Blue Planet II toont de kijkers verrassende nieuwe landschappen. Methaanvulkanen barsten 650 meter onder de oppervlakte van de Golf van Mexico uit. In de Stille Oceaan is een camerateam getuige van het fenomeen van de zogenaamde ‘kokende zee’: duizenden tonijnen die tegelijk uit het water opspringen om prooien te bemachtigen en zo voor een geweldig spektakel zorgen. Bemande duikboten duiken dieper dan ooit onder het pakijs van Antarctica, tot wel 1000 meter.
De reeks toont ook een aantal merkwaardige gedragingen van vissen die nog nooit eerder werden gefilmd, zoals een octopus die een harnas maakt met schelpen en stenen, vissen die met een soort gebarentaal communiceren en zeekatten die hun prooi hypnotiseren.
Nieuwe technologie
De recentste ontwikkelingen in de filmtechnologie maken het mogelijk om nieuwe werelden te ontdekken en nieuw gedrag te filmen, op manieren die een generatie geleden onmogelijk waren: sleepcamera’s om roofvissen en dolfijnen van heel dichtbij te filmen terwijl ze op topsnelheid door het water klieven; zuigcamera’s die op het lichaam van walvishaaien of orka’s worden ‘geplakt’ zodat de kijkers als het ware een lift krijgt door de oceaan; of ultra high definition-sondecamera’s waarmee we oog in oog kunnen komen met de kleinste wezens.
De onderwaterteams kunnen nu ook veel langer onder water blijven dan vroeger doordat ze zuurstof kunnen hergebruiken. Daardoor zijn er nauwelijks of geen luchtbellen meer die het leven onder water of de opnames hinderen. Duikboten met extreem lage-belichting HD-camera’s werden ingezet om voor het eerst het gedrag van humboldtinktvissen te filmen op 800 meter diepte.
In de vorige serie werden luchtbeelden gemaakt vanuit een helikopter met 16mm-camera’s, terwijl dat nu met ultra HD drones kan, die overal veel dichterbij kunnen komen.
Nieuwe relevantie
Blue Planet II geeft ook een minder fraai beeld van de oceanen: hoe ze overspoeld worden met plastic afval, hoe de koraalriffen de afgelopen jaren zijn aangetast, en wat de ingrijpende gevolgen zijn van de opwarming van het zeewater. De reeks toont hoe belangrijk de gezondheid van de oceanen voor ons allemaal is.
