In de vierdelige documentairereeks ‘Besmet’ zoeken we samen met de wetenschappers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen naar antwoorden op levensbelangrijke vragen over gezondheidszorg en ziektebestrijding. Dat die wereldwijd zwaar onder druk staan, ondervinden we tijdens deze coronacrisis allemaal aan den lijve.
De documentairemakers waren erbij toen de wetenschappers van het ITG werden geconfronteerd met datgene waar ze al lang voor vreesden: een nieuw besmettelijk virus dat zich over de hele wereld verspreidt.
We zitten middenin een verwoestende pandemie, een globale gezondheidsdreiging waarvoor de wetenschappers van het ITG al jaren geleden hebben gewaarschuwd en waar zij dagelijks tegen vechten met hun onderzoek in labo’s en op het terrein.
En de grimmigste boodschap van al: volgens de wetenschappers moeten we in de toekomst nog erger verwachten.
“We hebben nog nooit een situatie als deze gehad in de wereld. Je hebt niet enkel de epidemie, maar ook mensen die geen vertrouwen meer hebben in hun overheid en in het nieuws. Als we dat niet kunnen terugwinnen, dan gaan we moeilijk uit deze crisis geraken. En uit diegene die volgt, de klimaatverandering, nog veel minder.”
Koen Peeters (antropoloog, Instituut voor Tropische Geneeskunde)
In elke aflevering van de reeks volgen we inspirerende wetenschappers die zich met hart en ziel inzetten voor een levensbelangrijke uitdaging: de internationale gezondheidszorg beter maken voor ons allemaal. We gaan met hen mee op stap naar afgelegen dorpen in Congo, het Amazonewoud in Brazilië, de landbouwvelden van Ethiopië en bij inheemse minderheden in afgelegen nederzettingen in Vietnam. Maar ook langs onze eigen Belgische autosnelwegen, in voortuintjes en woonzorgcentra zijn ze aan het werk. En uiteraard in hun labo’s in de statige gebouwen van het ITG op het Antwerpse Zuid. Wat daar wordt onderzocht, heeft baanbrekende gevolgen tot in de jungle van de Congolese Evenaarsprovincie en het hoofdkwartier van de Wereldgezondheidsorganisatie in Genève.
Van malaria tot corona en meer
“Moest er een persoon aankomen die effectief blijkt geïnfecteerd te zijn, of we daar dan echt met zekerheid klaar voor zijn? Daar durf ik mijn hand niet voor in het vuur steken.”
Erika Vlieghe (infectiologe UZA en ITG-alumna, een jaar voor de huidige covid-19 pandemie)
We worden vandaag met onze neus op de feiten gedrukt. Corona heeft ons leven helemaal overhoop gegooid. Wat besmettelijke ziektes betreft, zijn we nu plots allemaal wakker geschoten. Maar in het Instituut voor Tropische Geneeskunde vergaren ze al meer dan een eeuw kennis over allerhande oude en nieuwe ziektebeelden. Het onderzoek dat er wordt gedaan, helpt de wetenschap om ziektekiemen te begrijpen en te bestrijden die de wereldgezondheid in gevaar kunnen brengen.
Hoe belangrijk dat is, hebben we de voorbije maanden met scha en schande ontdekt. Maar corona vormt niet de enige bedreiging. Als de wetenschappers van het ITG de corona-pandemie zo nauwkeurig konden voorspellen, is het onze plicht deze keer wél te luisteren naar hun waarschuwingen. Ook als we die liever niet horen.
Met onderzoekers van het Instituut gaan we na hoe goed we zijn voorbereid op nieuwe ziektes en welke plagen ons nog te wachten staat als gevolg van de versnelde globalisatie en de daarmee gepaarde opwarming van de aarde. Doorheen de geschiedenis van het ITG ontdekken we de belangrijkste les die de wetenschappers uit hun expertise in de wereldwijde ziektebestrijding hebben geleerd: wees waakzaam. En hoe pakken we volgens de onderzoekers van het ITG de grootste dreiging aan: het menselijk gedrag?
‘Besmet’, vanaf maandag 30 november 2020 om 21.20 uur op Canvas en via VRT NU.
Een productie van Geronimo voor Canvas.
